I. TẦM QUAN TRỌNG CỦA VIỆC CHỌN GIỐNG SẦU RIÊNG
Sầu riêng là loại cây trồng có chu kỳ dài, thường mất từ 3 đến 5 năm để cho trái và có thể cho thu hoạch liên tục trong hàng chục năm nếu được chăm sóc đúng cách. Chính vì vậy, việc lựa chọn giống sầu riêng phù hợp ngay từ đầu có ý nghĩa quyết định đến năng suất, chất lượng, chi phí đầu tư và khả năng thu hồi vốn.
Theo các chuyên gia nông nghiệp, chọn giống quyết định đến 70% sự thành công của vườn sầu riêng. Một giống tốt sẽ đảm bảo cây phát triển khỏe mạnh, cho trái đều, ít sâu bệnh, phù hợp với điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng vùng trồng và đặc biệt là đáp ứng được nhu cầu của thị trường tiêu thụ trong nước và xuất khẩu.
Ngược lại, nếu lựa chọn giống không đảm bảo chất lượng, hậu quả có thể rất nghiêm trọng. Cây trồng phát triển chậm, dễ bị sâu bệnh tấn công như xì mủ, thối rễ, nấm hồng… làm giảm năng suất, chất lượng trái thấp, tỷ lệ hao hụt cao. Nông dân phải tốn kém thêm chi phí chăm sóc, xử lý bệnh, thậm chí mất trắng sau nhiều năm đầu tư. Vì thế, chọn giống là bước khởi đầu quan trọng mà mỗi hộ trồng sầu riêng cần đặc biệt lưu ý.
II. TIÊU CHÍ CHỌN GIỐNG SẦU RIÊNG TỐT
Để đảm bảo hiệu quả kinh tế lâu dài, người trồng cần đánh giá giống sầu riêng dựa trên ba nhóm tiêu chí chính: năng suất, chất lượng và khả năng kháng bệnh.
Tiêu chí về năng suất:
Một giống tốt phải có khả năng cho trái sớm, thông thường từ năm thứ 3–4 kể từ khi trồng. Điều này giúp nông dân rút ngắn thời gian đầu tư, sớm thu hồi vốn. Ngoài ra, giống cần có tỷ lệ đậu trái cao, đồng đều, hạn chế tình trạng rụng hoa, rụng trái non. Trái sầu riêng phải đạt kích thước trung bình khá trở lên, số lượng trái mỗi cây phải ổn định qua các năm.
Tiêu chí về chất lượng:
Chất lượng sầu riêng hiện nay không chỉ là yếu tố cảm quan như mùi thơm và độ ngon miệng mà còn được đo bằng các chỉ số kỹ thuật. Một giống sầu riêng tốt phải có độ ngọt cao (chỉ số Brix từ 32 trở lên), vị béo, cơm dày, ít xơ, nhiều hạt lép. Đặc biệt, hương thơm đặc trưng là yếu tố then chốt để phân biệt giá trị thương mại giữa các giống. Ngoài ra, chất lượng phải ổn định, đáp ứng yêu cầu bảo quản, vận chuyển xa cho mục tiêu xuất khẩu.
Tiêu chí về khả năng kháng bệnh:
Sầu riêng là loại cây dễ bị tấn công bởi nhiều loại bệnh hại nguy hiểm như bệnh xì mủ thân, nấm phytophthora, thối trái, đốm lá… Do đó, giống tốt cần có khả năng kháng bệnh cao, thích nghi với điều kiện khí hậu, đặc biệt là khả năng chịu hạn hoặc chịu ngập tuỳ theo vùng sinh thái. Khả năng chống chịu tốt sẽ giúp nông dân tiết kiệm chi phí phân thuốc và giảm thiểu rủi ro sản xuất.
III. CÁC GIỐNG SẦU RIÊNG PHỔ BIẾN TẠI VIỆT NAM
Tại Việt Nam hiện nay, có nhiều giống sầu riêng được trồng rộng rãi, tuy nhiên nổi bật nhất là các giống sau:
Giống Ri6:
Ri6 là giống bản địa nổi tiếng, được công nhận là giống quốc gia, phù hợp với điều kiện trồng trọt ở nhiều tỉnh miền Nam. Trái Ri6 có cơm vàng, dẻo, thơm đặc trưng, vị ngọt béo, được người tiêu dùng trong nước ưa chuộng. Cây cho trái từ năm thứ 3–4, năng suất khá ổn định nếu được chăm sóc đúng kỹ thuật. Tuy nhiên, giống này dễ bị nhiễm bệnh xì mủ và nấm nếu trồng trên đất ẩm hoặc thoát nước kém.
CÂY GIỐNG RI6
Giống Monthong (sầu riêng Thái Lan):
Đây là giống nhập nội, được đánh giá cao về năng suất và khả năng xuất khẩu. Trái lớn (2–5kg), cơm vàng nhạt, dày, hạt nhỏ, mùi nhẹ, dễ bảo quản và vận chuyển. Monthong có khả năng cho năng suất cao nhưng yêu cầu kỹ thuật chăm sóc khắt khe, đặc biệt là giai đoạn ra hoa, đậu trái. Trồng giống này cần đất thoát nước tốt, bón phân hợp lý và kiểm soát sâu bệnh nghiêm ngặt.
CÂY GIỐNG MONTHONG
Giống Musang King (Malaysia):
Musang King là giống sầu riêng cao cấp, nổi tiếng với cơm vàng óng, dẻo và vị béo đậm. Đây là loại sầu riêng được ưa chuộng tại thị trường Trung Quốc, Singapore và có giá bán cao gấp nhiều lần các giống khác. Tuy nhiên, giống này khó nhân giống, chi phí cây giống cao và chỉ phù hợp với vùng đất có điều kiện khí hậu và kỹ thuật chăm sóc tốt.
CÂY GIỐNG MUSANG KING
Giống Dona, Chuồng Bò:
Dona (sầu riêng hạt lép) và Chuồng Bò là những giống phù hợp với điều kiện ngập úng nhẹ, thường được trồng tại ĐBSCL và một số tỉnh Tây Nguyên. Cây dễ trồng, trái nhỏ nhưng cơm ngon, ổn định chất lượng qua các năm. Các giống này hiện đang được cải tiến để tăng khả năng kháng bệnh và nâng cao chất lượng trái.
CÂY GIỐNG DONA-CHUỒNG BÒ
IV. PHƯƠNG PHÁP NHÂN GIỐNG SẦU RIÊNG
Có ba phương pháp phổ biến để nhân giống sầu riêng hiện nay: ghép cành, chiết cành và mua cây giống từ vườn ươm.
Phương pháp ghép cành:
Đây là phương pháp phổ biến nhất, giúp cây giữ được toàn bộ đặc tính di truyền từ cây mẹ. Có hai dạng ghép chính là ghép mắt và ghép nêm. Phương pháp này đòi hỏi kỹ thuật cao nhưng cho tỷ lệ thành công lớn nếu được thực hiện bởi người có kinh nghiệm. Cây ghép thường phát triển nhanh, cho trái sớm hơn so với cây trồng bằng hạt.
Phương pháp chiết cành:
Chiết cành thường áp dụng trong nhân giống quy mô nhỏ. Ưu điểm là dễ thực hiện, tỷ lệ sống cao. Tuy nhiên, cây chiết phát triển yếu hơn, hệ rễ nông, dễ bị đổ ngã, thời gian cho trái cũng chậm hơn so với cây ghép.
Mua cây giống từ vườn ươm:
Đây là lựa chọn phù hợp với nông dân không có điều kiện tự nhân giống. Khi mua cây giống, cần đảm bảo các tiêu chuẩn sau: cây cao từ 60–80 cm, lá xanh tốt, không sâu bệnh, gốc ghép rõ ràng, vỏ không bị nứt hoặc sần sùi. Nên chọn các đơn vị có uy tín như Viện Cây Ăn Quả Miền Nam (SOFRI), Trung tâm Giống Nông nghiệp các tỉnh, hoặc vườn ươm được cấp giấy chứng nhận kiểm định giống.
V. CÁCH PHÂN BIỆT GIỐNG SẦU RIÊNG THẬT – GIẢ
Tình trạng cây giống giả, không đúng chủng loại hoặc lai tạp hiện nay đang trở thành vấn đề lớn gây thiệt hại nặng nề cho nông dân. Để phân biệt giống thật – giả, cần dựa vào những yếu tố sau:
Quan sát đặc điểm hình thái cây giống như lá, thân, rễ. Cây thật có lá non xanh sáng, không xoăn, gân lá rõ ràng, thân mập khỏe, gốc ghép liền mạch. Ngược lại, cây giả thường còi cọc, lá xoăn, lá non vàng úa hoặc gốc ghép bị trầy xước.
Kiểm tra nguồn gốc rõ ràng qua giấy chứng nhận giống, hóa đơn mua bán và cam kết từ nhà cung cấp. Không nên mua cây giống trôi nổi, không có chứng từ, đặc biệt là với mức giá quá rẻ so với mặt bằng thị trường.
Tham khảo thêm ý kiến từ cán bộ khuyến nông hoặc các cơ quan chức năng địa phương trước khi quyết định mua cây giống quy mô lớn.
VI. KINH NGHIỆM CHỌN GIỐNG THEO VÙNG SINH THÁI
Từng vùng trồng sầu riêng sẽ có đặc điểm khí hậu và thổ nhưỡng khác nhau, từ đó đòi hỏi phải lựa chọn giống phù hợp để đảm bảo hiệu quả.
Tại khu vực Tây Nguyên như Đắk Lắk, Lâm Đồng, Gia Lai, nơi có mùa khô kéo dài và đất đỏ bazan, nên ưu tiên các giống có khả năng chịu hạn như Ri6 và Monthong. Cần đầu tư hệ thống tưới nhỏ giọt và bón phân hợp lý để cây phát triển ổn định.
Tại Đồng bằng sông Cửu Long, nơi có mực nước ngầm cao, đất dễ ngập úng vào mùa mưa, cần chọn giống chống chịu tốt với ngập úng như Dona, Chuồng Bò. Cần chú ý cải tạo đất và thoát nước tốt để phòng chống bệnh thối rễ.
Với miền Đông Nam Bộ, nhờ khí hậu tương đối ôn hòa, đất phù sa pha cát tốt, có thể trồng nhiều giống khác nhau như Ri6, Monthong. Tuy nhiên, cần đảm bảo kỹ thuật canh tác đúng quy trình và chủ động phòng bệnh trong mùa mưa.
VII. CÂU HỎI THƯỜNG GẶP KHI CHỌN GIỐNG
Nhiều nông dân băn khoăn liệu có nên trồng một giống sầu riêng hay kết hợp nhiều giống trong cùng một vườn. Trên thực tế, nếu quy mô trồng nhỏ, chỉ nên chọn một giống để dễ chăm sóc và thu hoạch đồng loạt. Tuy nhiên, với diện tích lớn, nên kết hợp 2–3 giống khác nhau để tránh rủi ro do thời tiết, sâu bệnh, đồng thời kéo dài mùa thu hoạch và phân tán rủi ro về thị trường tiêu thụ.
Về lợi nhuận, hiện nay giống sầu riêng Musang King được đánh giá có giá trị kinh tế cao nhất, đặc biệt trong thị trường xuất khẩu. Tuy nhiên, Ri6 và Monthong vẫn là hai lựa chọn phù hợp với đa số nông dân Việt Nam nhờ chi phí đầu tư vừa phải, dễ trồng, chất lượng trái tốt và thị trường tiêu thụ ổn định.
Việc lựa chọn giống sầu riêng là khâu quan trọng và mang tính chiến lược trong cả quá trình trồng trọt. Lựa chọn đúng giống, phù hợp với điều kiện tự nhiên, nhu cầu thị trường và khả năng chăm sóc sẽ giúp nông dân tối ưu hóa năng suất, chất lượng và lợi nhuận. Tránh những rủi ro đáng tiếc do giống không đạt chuẩn hoặc không phù hợp sinh thái. Bà con nên tìm hiểu kỹ lưỡng, tham khảo tư vấn từ chuyên gia, và chỉ nên mua giống từ các cơ sở được cấp phép để đảm bảo vườn sầu riêng phát triển bền vững và hiệu quả.
CÔNG TY TNHH TM - DV BIO GOODSTAR
THÔNG TIN LIÊN HỆ
Địa chỉ: tổ 6, ấp 7, xã Xuân Hòa, Đồng Nai, Việt Nam
Hotline: 0908.055.386 - 0931.232.737
Email: ctybiogoodstar@gmail.com
Website: biogoodstar.com
